Aleksander Hercen

Biografia jednego z najwybitniejszych działaczy i myślicieli Rosyjskich Aleksandra Hercena (1812?1870), demokraty, dwukrotnego ? z wyroku cara Mikołaja I ? zesłańca, który zyskał sławę w kraju i za granicą pod pseudonimem Iskander. Na emigracji (wyjechał z rodziną ?do wód? w 1847 roku, w 1849 roku został uznany za banitę) po klęsce Wiosny Ludów rozczarował się Europą i bliskimi mu okcydentalistami rosyjskimi.
Twórca teorii ?rosyjskiego socjalizmu?, wpływowej wśród narodników i zajadle krytykowanej przez Marksa. Mimo osobistych tragedii i załamań nie zaprzestał głoszenia ?wolnego słowa?, a w 1853 roku założył Wolną Drukarnię Rosyjską w Londynie. Wydawane przez niego almanachy, szczególnie redagowany wspólnie z Mikołajem Ogariowem periodyk ?Kołokoł?, dopiero w dobie odwilży po klęsce w wojnie krymskiej zyskały ogromną popularność w Rosji. Utracił czytelników na skutek stanowczego poparcia idei niepodległości podbitych narodów, przede wszystkim manifestującej od 1861 roku Polski, a zwłaszcza powstania styczniowego.
Hercen, oszkalowany w ojczyźnie jako zdrajca, krytykowany przez kolejne pokolenia rewolucjonistów, zmarł na kontynencie w przededniu Komuny Paryskiej.