Obraz i przemoc. Wybór pism o sztuce. Hermeneia

Obraz i przemoc to pierwszy w Polsce wybór pism o sztuce opublikowanych przez Jeana-Luca Nancy’ego. Zawarte w nim teksty przedstawiają autora jako wytrawnego filozofa sztuki, znakomitego interpretatora wizualnych praktyk artystycznych, zwłaszcza malarstwa. Bodaj nikt inny w ostatnich dekadach nie zdołał wypracować ontologicznej koncepcji obrazu związanego z wyobraźnią krytyczną, która pojawia się w naszym postkrytycznym świecie. W jednym ze szkiców Nancy zadaje pytanie: „Dlaczego istnieje wiele sztuk, a nie tylko jedna?”. Otwiera ono obraz na jego ukryty skarb, na mnogość i niepoliczalność zdarzeń oraz kontaktów, w jakie wchodzimy z obrazami. A skoro tak, to prace Nancy’ego zawierają szkic programu emancypacji sztuki i – nas samych – poprzez sztukę. Zdaje się, że jest to największe wyzwanie w konfrontacji z obrazami.

Jean-Luc Nancy (1940–2021) – jeden z najważniejszych filozofów francuskich ostatnich kilkudziesięciu lat. Pracę zaczynał w Strasburgu, gdzie nawiązał długoletnią i intensywną intelektualnie przyjaźń z Philippe’em Lacoue-Labarthe’em, z którym przygotował kilka ważnych książek, w tym klasyczną pozycję z zakresu filozofii literatury poświęconą niemieckiemu romantyzmowi, L’Absolu littéraire. Théorie de la littérature du romantisme allemand (wydanie polskie niebawem), oraz inwencyjną lekturę psychoanalizy Jacques’a Lacana, Le titre de la lettre. Na myśli Nancy’ego bez wątpienia najsilniej zaważyła dekonstrukcja Jacques’a Derridy. Z czasem jej wpływ malał, ustępując oryginalnej ontologii „bycia-z” oraz „bycia pojedynczego mnogiego”. Rozważania Nancy’ego krążą wokół kategorii sensu, dotyku, zmysłowości, a także myśli politycznej i społecznej, którą można określić mianem praktykowania „rozdzielonej wspólnoty”, refleksji mającej wpływ na wiele działań emancypacyjnych i artystycznych. Nancy był autorem niezwykle płodnym (wydał ponad czterdzieści pozycji), a jego pisarstwo obejmowało wiele zjawisk: od prac ściśle spekulatywnych, przez ontologię i namysł nad sensualnością, po analizy sztuki.